Een Chief Human Resources Officer in de raad van bestuur of directie, dat is allang geen uitzondering meer. En inmiddels is de HR-pro ook bezig aan een opmars binnen de raden van commissarissen en raden van toezicht. HR heeft de aandacht als het om governance gaat, en dat is een goede ontwikkeling. Maar hoe ontwikkel je je als HR-pro tot een goede toezichthouder? En is het ook niet gewoon prima als HR-expertise wordt ingevlogen op het moment dat het nodig is? We laten ons licht over de HR-commissaris schijnen en schetsen graag een ideaalplaatje.
Met besturen komt toezicht houden
Je ziet ze steeds vaker: vacatures voor toezichthoudende functies waar specifiek om een HR-profiel wordt gevraagd. Maar ‘steeds vaker’ is natuurlijk nog lang niet genoeg. Als het aan ons ligt, zit er standaard in iedere RvC of RvT een lid dat een volledige HR-portefeuille heeft.
In steeds meer organisaties heeft HR zich ontwikkeld van een puur beheersmatig en geïsoleerd vakgebied naar strategische organisatieontwikkeling- en inrichting. Het is een integraal onderdeel van de bedrijfsstrategie. Eerst verscheen de CFO in de raad van bestuur, daarna de CIO en inmiddels ook de CHRO. Niks logischer dan dat die laatste ook zijn of haar evenknie in een RvC of RvT heeft. Alleen HR-kennis raadplegen als het nodig is, is niet voldoende. Goed toezicht op cultuur, organisatie, medezeggenschap, diversiteit en inclusiviteit, vlieg je niet tijdelijk in. Aan HR de taak om dat uit te dragen.
De rol van HR als commissaris
Governance is, in onze ogen, het besturings- en verantwoordingsmodel waarbinnen helder moet zijn wie verantwoordelijk en bevoegd is voor wat. En daarnaast ook hoe je het besturingsmodel zo inricht dat zaken als fraude, belangenverstrengeling etc. voorkomen worden door het juiste toezicht op het juiste moment.
HR adviseert over de inrichting van de organisatie. Over de structuur, samenwerkingsvormen en besturingsprocessen en de juiste bemensing. Om zo tot een verantwoorde organisatie-inrichting te komen en tot een inrichting die verantwoord ondernemen bevordert. Zowel maatschappelijk, juridisch als economisch. Waar mensen verantwoordelijkheid kunnen en willen nemen en waar integer gedrag de norm is.
De ruimte om wendbaar te blijven
Belangrijk daarbij is, dat er binnen de organisatie wel ruimte blijft voor wendbaar gedrag. Dat regels en procedures het niet overnemen van logisch denken en doen. Anders loop je het gevaar dat de regel belangrijker gevonden wordt dan het daadwerkelijke (integer en juist) handelen. Door wendbaarheid in te bouwen bied je mensen de ruimte om juist te handelen in veranderende situaties.
In de titel van dit blog noemen we het niet voor niets een “ideaalplaatje”: we realiseren dat nog lang niet elke organisatie zo ver is. Maar zien wel een positieve ontwikkeling.
Schuilt in iedere HR-pro een commissaris?
De ene HR-pro is natuurlijk de andere niet. De puur beheersmatige HR-specialist die geen integraal onderdeel is van de bedrijfsvoering en geen echte positie op directieniveau heeft, is minder geschikt voor een toezichthoudende rol. Kun je als HR-pro denken en doen vanuit de business en bedrijfsstrategie en heb je een sterke plek op directieniveau, dan is een rol als commissaris zeker een mogelijkheid. Waak er wel voor dat je niet op de stoel van het bestuur of de HR-directeur gaat zitten. Toezichthouden is een vak apart.
Toezichthouder, ben je dat of word je dat?
Lang niet iedere CHRO voelt zich geroepen om commissaris te worden. Het is niet iets wat je er even bij doet. Bovendien heb je naast je HR-expertise ook een algemene rol. Ondanks dat je puur op basis van HR-achtergrond bent aangetrokken, word je ook geacht toe te zien op de volledige bedrijfsvoering. En omgekeerd moeten andere leden zich ook verantwoordelijk voelen voor HR.
Ambieer je een rol als toezichthouder, dan kun je je natuurlijk wel in die richting ontwikkelen:
- Leer de kunst van het stellen van open vragen.
- Verbreed je op het gebied van bedrijfsvoering en bedrijfsstrategie.
- Zorg dat je al ervaring op gaat doen als HR-pro binnen bijvoorbeeld een commissie van de raad van commissarissen.
- Volg een opleiding of training tot toezichthouder.
- Weet hoe verantwoording plaatsvindt en ken de structuren en processen.
En voor iedere toezichthouder geldt: naast expertise zijn gezond verstand, empathie, zelfreflectie en respect voor anderen de belangrijkste eigenschappen.
