De term ‘zelfsturende organisatie’ zorgt nog weleens voor bedenkelijke gezichten. En dat is eigenlijk best vreemd in een tijd waarin zelfs onze auto’s bijna zelf sturen. Het is misschien even wennen om het stuur los te laten, maar als een zelfsturende organisatie goed functioneert, levert dat veel energie en bevlogenheid op. En de klant staat volledig centraal en wordt beter bediend. Maar hoe zit zo’n organisatie dan idealiter in elkaar?
Onze definitie van een zelfsturende organisatie: een organisatie met een minimum aan hiërarchie, het liefst helemaal geen. Dat klinkt vrij simpel, maar is dat ook zo?
Een 100% zelfsturende organisatie opereert zonder managers, directie en aandeelhouders. Maar dat er geen leidinggevenden zijn, betekent niet dat er geen kaders zijn. Een zelfsturende organisatie heeft juist een heel duidelijk kader, een duidelijk doel. Deze komt voort uit de strategie die wordt vastgesteld door een adviserend platform in samenspraak met iedereen binnen de organisatie. Dit platform bestaat uit wat voorheen de directie en aandeelhouders waren.
Van directie naar adviesplatform
Het adviserend platform richt zich vooral op ontwikkelingen en netwerken buiten de organisatie. Hierdoor wordt de interne rol die van sparringpartner en blijft het direct betrokken bij de organisatie. Het platform is er als het team het nodig heeft en stelt de juiste vragen, faciliteert teams om het gezamenlijke doel te bereiken en houdt het kader in de gaten. Het adviserend platform blijft dus altijd betrokken bij het realiseren van de doelstellingen. Het heeft geen sturende rol meer, maar een vragende en faciliterende.
Zelfsturende teams, van functies naar rollen
De zelfsturende organisatie bestaat uit verschillende teams. Deze zijn vaak multidisciplinair en ieder teamlid heeft een eigen specifieke rol. Die rol kan per klantcase anders ingevuld worden. Geen vaste functies meer, maar variabele rollen. Iedereen in het team is gelijkwaardig en dus even belangrijk.
Er worden afspraken gemaakt wie welke rol vervult en wie het project coördineert. De leden zelf zijn verantwoordelijk om op de beste manier te functioneren en als team het gezamenlijke doel te halen. Dit werkt effectief omdat iedereen de rol heeft die het beste bij hem of haar past. Medewerkers toetsen hun eigen bijdrage en bespreken hun inzet en resultaten met collega’s. Wie de kar trekt, wisselt vaak per taak of vraagstuk en is gebaseerd op de waarde die iemand aan een taak of proces toevoegt, niet op een functie.
Er kan altijd worden overlegd met het adviesplatform als daar behoefte aan is. Omdat het team naast de klant staat, kan goed worden ingeschat wat de behoeften van de klant zijn. Als de klant het bijvoorbeeld verwacht dat er iemand van het platform (voorheen directie) aanwezig is bij een presentatie, dan regelt het team dit zelf. De klant staat altijd centraal en hoeft zich dus nooit aan te passen. Dat is de kracht van zelfsturend zijn!
Nu duidelijk is hoe een zelfsturende organisatie volgens ons in elkaar zou moeten zitten, gaan we in een volgend blog dieper in op de weg naar zelfsturing. Hoe word je een zelfsturende organisatie en is zelfsturing voor iedere organisatie weggelegd?
Mee blijven lezen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief of volg ons op Twitter of Linkedin.